Radiologia zabiegowa jest jedną z najszybciej rozwijających się dyscyplin zabiegowych. Jej postęp jest warunkowany doskonaleniem metod obrazowania i rozwojem urządzeń pozwalających na przezskórne przeprowadzanie małoinwazyjnych zabiegów leczniczych.
Największą grupę wśród metod radiologii zabiegowej stanowią zabiegi przeznaczyniowe. Przez wiele lat najpowszechniej stosowaną metodą była embolizacja. Znajduje ona zastosowanie w leczeniu chorób nowotworowych, wad naczyniowych (tętniaków, przetok tętnicze - żylnych, naczyniaków zarówno położonych obwodowo jak i wewnątrzczaszkowo) i pourazowych uszkodzeń naczyń.
Ostatnie dziesięciolecie to przede wszystkim rozwój angioplastyki, która wraz z wprowadzaniem protez wewnątrznaczyniowych stała się najczęściej wykonywanym zabiegiem w pracowniach radiologii interwencyjnej. Angioplastyka i protezowanie wewnątrznaczyniowe znajdują zastosowanie w leczeniu zwężeń i niedrożności naczyń o różnej etiologii, a także tętniaków aorty brzusznej i piersiowej.
Inną grupę zabiegów przeznaczyniowych stanowi farmakoterapia celowana. Najczęściej wykonywana jest tromboliza celowana i podawanie cytostatyków bezpośrednio do naczyń zaopatrujących nowotwór.
Zabiegi z zakresu radiologii interwencyjnej
Angiografia jest to badanie rentgenowskie obrazujące naczynia po podaniu do ich światła środka cieniującego. Badanie pozwala na dokładną ocenę przebiegu i drożności naczyń, jak również obrazuje nieprawidłowości w obrębie układu naczyniowego.
Dysponujemy dwoma aparatami angiograficznymi firmy Toschiba. Są to najwyższej jakości nowe aparaty z możliwością wykonywania różnorodnej obróbki obrazów jak na przykład trójwymiarowa rekonstrukcja naczyń.
Badanie angiograficzne wykonuje się w przypadku braku możliwości postawienia rozpoznania przy pomocy innych, nieinwazyjnych metod obrazowania lub w przypadku potrzeby dokładniejszej oceny unaczynienia danej zmiany. Angiografię wykonuje się także bezpośrednio przed zabiegiem wewnątrznaczyniowym, rzadziej chirurgicznym. Angiografia nie powinna być wykonywana jako pierwsze badanie w diagnostyce choroby. Zaleca się aby była poprzedzona co najmniej jednym obrazowym badaniem nieinwazyjnym jak np.: usg czy angio-CT.
Angiografia wykonywana jest jedynie u chorych hospitalizowanych. Przed angiografią konieczna jest ocena układu krzepnięcia i funkcji nerek.
O uczuleniu na środek cieniujący należy poinformować lekarza prowadzącego oraz radiologa wykonującego badanie.
Chory przed badaniem powinien być na czczo, z zaleceniem spożycia ostatniego posiłku i napoju w dniu poprzednim. Przyjęcie stałych leków należy uzgodnić z lekarzem prowadzącym.
Po wyjaśnieniu przebiegu badania i ewentualnego ryzyka powikłań chory podpisuje zgodę na wykonanie badania. W pracowni pacjent zostaje położny na stole angiograficznym. Po zdezynfekowaniu skóry w miejscu wprowadzenia cewnika obłożony zostaje sterylnym prześcieradłem. Po tej czynności nie należy już poruszać się na stole. Badanie jest wykonywane w warunkach sterylnych, dostęp naczyniowy zwykle uzyskuje się poprzez wkłucie do tętnicy udowej w pachwinie. Jeżeli nie jest to możliwe, może zostać nakłuta tętnica ramienna lub pachowa.
Przed rozpoczęciem, lekarz może wykonać krótkie badanie usg w celu uwidocznienia tętnicy lub żyły.
Nakłucie wykonywane jest w znieczuleniu miejscowym, za pomocą przezskórnego wstrzyknięcia środka znieczulającego (lidokainy). Następnie, po uzyskaniu dostępu naczyniowego i po wprowadzeniu cienkiego prowadnika i cewnika, przez cewnik podawany jest środek cieniujący, który pozwala na uwidocznienie na ekranie monitora naczyń krwionośnych. Podczas robienia serii zdjęć rentgenowskich i wstrzykiwania środka cieniującego chory może odczuwać ciepło w badanej okolicy. Może także pojawić się uczucie parcia na pęcherz moczowy. Po zakończeniu badania cewnik zostanie usunięty, a miejsce wkłucia zaopatrzone opatrunkiem uciskowego na kolejne 2-3 godziny. Chory przez 24 h powinien pozostawać w pozycji leżącej na łóżku, bez zginania nakłutej kończyny. W przypadku nakłucia tętnicy pachowej lub ramiennej procedura jest podobna, z wyjątkiem tego, iż pacjent może chodzić bezpośrednio po badaniu.
Po opuszczeniu pracowni lekarz wykonujący badanie opracowuje, ogląda i opisuje wykonane serie zdjęć.
Przeciwwskazania
Ze względu na wykorzystywanie promieni jonizujących badanie angiograficzne jest przeciwwskazane u kobiet ciężarnych.
Angiografia przeciwwskazana jest również u osób z zaburzeniami układu krzepnięcia ze względu na duże ryzyko krwawienia w trakcie badania lub po uciśnięciu miejsca nakłucia.
Do dalszych przeciwwskazań należy osłabiona funkcja filtracji kłębuszkowej nerek. W zależności od konieczności badania lub zabiegu z użyciem jodowego środka kontrastowego dopuszcza się ich wykonanie po wcześniejszym nawodnieniu chorego w celu jak najszybszego wydalenia kontrastu z organizmu.
W przypadku jeśli u chorego wystąpiła kiedykolwiek reakcja alergiczna na kontrast jodowy, zależnie od jej przebiegu, należy rozważyć podanie leków antyalergicznych przed badaniem.
Jakie jest ryzyko badania?
Angiografia jest bezpiecznym badaniem, jednak w wyjątkowych przypadkach może dojść do wystąpienia powikłań. Jednym z nich jest powstanie krwiaka w miejscu nakłucia tętnicy.
W większości przypadków krwiak zostaje wchłonięty samoistnie i znika po około 1-2 tygodniach. W bardzo rzadkich przypadkach, może powstać pseudotętniak w miejscu nakłucia tętnicy. Leczony jest zwykle uciskiem sondy pod kontrolą USG lub wstrzyknięciem leku (trombiny) do jego światła.
W niezwykle rzadkich przypadkach może dojść do rozwarstwienia tętnicy przy nakłuciu lub cewnikowaniu i potrzeby dalszego leczenia wewnątrznaczyniowego lub chirurgicznego.
Jeszcze rzadziej może dojść do zatoru: odczepienia się części blaszki miażdżycowej lub powstania zakrzepu, które przemieszczając się wraz z prądem krwi do obwodowych naczyń krwionośnych, mogą spowodować ich zamknięcie.
U osób z osłabioną filtracją nerkową istnieje ryzyko pogorszenia funkcji nerek, a nawet rozwinięcia pokontrastowej niewydolności nerek. U chorych z chorobami nerek zaleca się, aby został on nawodniony przed i po wykonaniu badania w celu jak najszybszego wydalenia środka cieniującego z organizmu.
Po podaniu środka cieniującego może też wystąpić ostra reakcja alergiczna o różnym: nasilenie. Przy łagodnej reakcji, leki antyalergiczne pozwalają na eliminacją objawów. W przypadku ciężkiej alergii i stanu zagrożenia życia, opiekę nad chorym przejmuje anestezjolog.
© Copyright Asklepios. Realizacja: Zdzislowicz.pl - Tworzenie stron internetowych
